Blog

Ustawodawca w art. 59ih ustawy z dnia 19 sierpnia 2011r. o usługach płatniczych uregulował kwestię prowadzenia podstawowych rachunków płatniczych. Implementując dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/92/UE z dnia 23 lipca 2014r. i rozwiązał problem poprzez ustawę z dnia 30 listopada 2016r. o zmianie ustawy wyżej wskazanej oraz zmianie niektórych ustaw. W oparciu o wskazane przepisy podmioty rynku finansowego, które oferują rachunki płatnicze dla klientów zobligowane zostały do wprowadzenia do swojej oferty świadczenia usług podstawowego rachunku płatniczego.

W przypadku gdy rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia narusza przepisy o rozwiązaniu umowy o pracę w tym trybie, pracownik ma możliwość alternatywnego wyboru roszczenia. Może domagać się orzeczenia o przywróceniu do pracy na poprzednich warunkach. Jeśli jednak pracownik nie jest zainteresowany dalszym zatrudnieniem u danego pracodawcy, może dochodzić zasądzenia odszkodowania.

W przypadku umów o pracę na czas nieokreślony i na okres próbny wysokość tego odszkodowania odpowiada wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Natomiast w przypadku umów o pracę na czas określony wysokość odszkodowania odpowiada wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, jednak nie więcej niż za okres wypowiedzenia.

Odszkodowanie z tytułu wadliwego rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia nie jest powiązane z rzeczywistą szkodą i przysługuje niezależnie od jej wystąpienia. Ustanowione w Kodeksie pracy odszkodowanie stanowi swoiste minimum, które nie eliminuje możliwości późniejszego wystąpienia z dalej idącymi roszczeniami odszkodowawczymi, ale już na drodze postępowanie cywilnego, w oparciu o przepisu Kodeksu cywilnego. Podstawą prawną uzupełniającej odpowiedzialności pracodawcy w razie rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia są przepisy Kodeksu cywilnego o odpowiedzialności deliktowej. Pracownik jest obowiązany wykazać wszystkie przesłanki odpowiedzialności pracodawcy wynikające z art. 415 Kodeksy Cywilnego (szkoda, czyn bezprawny, związek przyczynowy pomiędzy szkodą a czynem). Szkodą, co do zasady, jest utrata zarobku, który pracownik uzyskałby, gdyby umowa o pracę nie została rozwiązana.

Pracownik może wnieść odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę do sądu pracy. W przypadku gdy wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, pracownik ma możliwość wyboru i może domagać się orzeczenia o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywróceniu do pracy na poprzednich warunkach.

Sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy, jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe. W takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu.
Jeśli natomiast pracownik nie jest zainteresowany dalszym zatrudnieniem u danego pracodawcy, może dochodzić zasądzenia odszkodowania.

W ramach kontynuacji wyjaśnienia kwestii prawnych związanych z tzw. specustawą (ustawa z dnia 12 marca 2022r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa), która określa szczególne zasady związane z zalegalizowaniem pobytu określonych w tej ustawie osób w związku z wojną w Ukrainie, w dzisiejszym wpisie zajmiemy się tematem nadawania nr PESEL obywatelom Ukrainy.

Nr PESEL otrzymają obywatele Ukrainy, którzy przebywają legalnie na terytorium RP zgodnie z art. 2 ust. 1 specustawy (więcej na ten temat napisaliśmy w tym poście). Nr PESEL jest nadawany na podstawie wniosku złożonego w dowolnie wybranym urzędzie miasta (gminy) na terenie RP. Wniosek musi zostać złożony osobiście w formie pisemnej, musi posiadać czytelny podpis. Jeśli wnioskodawca ma problem z wypełnieniem formularza to dokument może zostać wypisany pracownika urzędu. Jeśli stan zdrowia wnioskodawcy lub jego niepełnosprawność stoją na przeszkodzie osobistej wizycie w urzędzie, to istnieje także możliwość zwrócenia się do urzędu o zorganizowanie możliwości złożenia wniosku w miejscu pobytu wnioskodawcy. Jeśli wnioskodawca nie ma zdolności do czynności prawnych lub ma ograniczoną zdolność do czynności prawnych (dotyczy to głównie małoletnich) albo z uwagi na stan zdrowia lub niepełnosprawność nie jest w stanie załatwić sprawy osobiście, przepisy przewidują możliwość złożenia wniosku przez jednego z rodziców, opiekuna, kuratora, opiekuna tymczasowego (w rozumieniu art. 25 specustawy) lub osobę sprawującą faktyczną opiekę nad dzieckiem. Złożenie w urzędzie wniosku o nadanie nr PESEL przez osobę niezdolną do czynności prawnych lub posiadającą ograniczoną zdolność do czynności prawnych wymaga jej obecności przy składaniu wniosku. Obowiązuje jednak wyjątek od tej zasady, a mianowicie nie dotyczy to osób do 12 roku życia. Jeśli wnioskodawca nie może skorzystać z pomocy żadnej z ww. osób to numer PESEL może być nadany również z urzędu.

Ustawą z dnia 12 marca 2022r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (dalej: specustawa) ustawodawca wprowadził do systemu prawnego odrębną regulację prawną, która określa szczególne zasady związane z zalegalizowaniem pobytu określonych w tej ustawie osób w związku z wojną w Ukrainie. Należy podkreślić, że ustawa weszła w życie z dniem ogłoszenia, ale z mocą od dnia 24 lutego 2022r. W tym poście zajmiemy się bardzo istotną kwestią, a mianowicie, kogo konkretnie obejmują przepisy tej ustawy. Podane poniżej informacje obejmują nowelizacje ww. aktu prawnego, które weszły w życie z dniem 26.03.2022r. oraz 15.04.2022r. (zmiany przepisów także mają moc od dnia 24 lutego 2022r.).

W ostatnim wpisie w kategorii świadczeń na rzecz osób niepełnosprawnych przedstawiamy temat wsparcia finansowego, które należy się osobom sprawującym opiekę nad osobą niepełnosprawną. W ramach tzw. świadczeń opiekuńczych, o których mowa w ustawie o świadczeniach rodzinnych z dnia 28 listopada 2003r. (Dz. U. tj. z 2020r. Poz. 111), należy wymienić dwa rodzaje świadczeń tj. specjalny zasiłek opiekuńczy i świadczenie pielęgnacyjne. Poniżej przedstawiona jest charakterystyka tych dwóch rodzajów wsparcia finansowego.

Dodatek pielęgnacyjny to świadczenie, które można uzyskać w dwóch przypadkach. Należy podkreślić, że nie jest to świadczenie przysługujące wyłącznie osobom niepełnosprawnym.
Po pierwsze, dodatek pielęgnacyjny otrzymuje się z urzędu i dotyczy to osób, które ukończyły 75 lat (wyjątek: osoba przebywająca w zakładzie opiekuńczo - leczniczym lub w zakładzie pielęgnacyjno - opiekuńczym dodatek pielęgnacyjny nie przysługuje, z wyjątkiem sytuacji, że ta osoba przebywa poza placówką dłużej niż 2 tygodnie w miesiącu). Po drugie świadczenie to można uzyskać na wniosek i dotyczy to osoby pobierającej emeryturę lub rentę, o ile dana osoba ta jest uznana za całkowicie niezdolną do pracy oraz do samodzielnej egzystencji.

Kontynuując zagadnienia związane z prawem rodzinnym w niniejszym wpisie poruszamy temat prosty, ale istotny. Chodzi zagadnienie jak długo trwa władza rodzicielska rodziców wobec dziecka w polskim systemie prawnym. Wyjaśnijmy, że zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego władza rodzicielska stanowi ogół obowiązków i praw rodziców względem dziecka, służących zapewnieniu mu należytej pieczy nad jego osobą i majątkiem.

Władza ta powstaje z mocy prawa z chwilą urodzenia się dziecka. Władza rodzicielska może również powstać z chwilą późniejszą niż urodzenie dziecka. Władzy rodzicielska nie przysługuje bowiem rodzicom, którzy nie mają pełnej zdolności do czynności prawnej, np. niepełnoletni rodzic. Uzyskanie władzy rodzicielskiej nastąpi z mocy samego prawa w chwili osiągnięcia przez takiego rodzica pełnoletności – przypadku ukończenia przez rodzica 18 roku życia, jak również w razie wcześniejszego zawarcia przez niego małżeństwa.

Bywają sytuacje, kiedy jeden z rodziców nie może wykonywać władzy rodzicielskiej. Władza rodzicielska nie może przysługiwać w wypadku:

1) śmierci rodzica,
2) braku pełnej zdolności do czynności prawnych rodzica (z powodu wieku lub ubezwłasnowolnienia),
3) pozbawienia lub zawieszenia władzy rodzicielskiej.

Gdy zajdzie jedna z wyżej wymienionych przyczyn w stosunku do jednego z rodziców, pełnia władzy rodzicielskiej będzie przysługiwała drugiemu z rodziców. Brak pełnej zdolności do czynności prawnych może wynikać z nieosiągnięcia przez rodzica pełnoletności lub wydania przez sąd postanowienia o ubezwłasnowolnieniu częściowym lub całkowitym.

Przepisy prawne w przedmiocie zajęcia rachunku bankowego znajdują się w kodeksie postępowania cywilnego w art. 889 i następne i zlokalizowane są w dziale III traktującym o egzekucji z rachunków bankowych. Niniejszy wpis dotyczy tzw. egzekucji sądowej. Egzekucja należności pieniężnych nastąpić może ze wszystkich rachunków bankowych, których dysponentem jest dłużnik. Komornik w celu dokonania egzekucji z rachunku bankowego przesyła do banku, w którym dłużnik ma rachunek bankowy, zawiadomienie o zajęciu wierzytelności pieniężnej do wysokości należności przedmiotu egzekucji wraz z kosztami egzekucyjnymi. W piśmie komornik wzywa bank do nie wykonywania w powyższym zakresie, wypłat z rachunku bez zgody komornika. W następnej kolejności komornik zawiadamia dłużnika o zajęciu jego wierzytelności i doręcza mu odpis zawiadomienia skierowanego do banku, o zakazie wypłat z rachunku bankowego.

Co do zasady dostęp do konta bankowego posiada wyłącznie jego właściciel tj. posiadacz rachunku. Nawet gdyby do banku przyszedł małżonek lub dziecko właściciela konta z żądaniem wglądu do prowadzonego na rzecz małżonka lub rodzica konta bankowego, legitymując się odpowiednim dokumentem, bank ma obowiązek odmówić takiego dostępu. Czynności na koncie bankowym właściciela rachunku mogą być podejmowane przez osobę upoważnioną do dokonywania operacji na rachunku bankowym, lecz w zakresie wyznaczonego upoważnienia. Upoważnienie powinno określać czy za pośrednictwem osoby upoważnionej będą mogły być dokonane np. czynności zaciągania kredytów lub pożyczek na konto właściciela rachunku czy zaciąganie kredytu odnawialnego w danym rachunku.

Zaciągnięcie kredytu przez spadkodawcę za jego życia może nieść za sobą różne konsekwencje dla spadkobierców. Trzeba pamiętać, że zobowiązania finansowe nie są wygaszane po śmierci kredytobiorcy. Śmierć dłużnika przed spłatą wszystkich należnych wierzycielowi rat, może rodzić po stronie najbliższych obowiązek ich spłaty. Spadkobiercy powołani do spadku po zmarłym kredytobiorcy dysponują instrumentami, które umożliwiają uchylenie się od odpowiedzialności za pozostałe po zmarłym zobowiązania. Przyjęcie lub odrzucenie spadku skutkuje przejęciem odpowiedzialności za zobowiązania/ długi lub zwalnia z nich.  W sytuacji przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza spadkobierca będzie ponosił konsekwencje wyłącznie do masy czynnej spadku. To znaczy, że wprawdzie spadkobierca odpowiada za dług spadkowy całym swoim majątkiem, ale tylko do wysokości ciążącego na spadku długu.

Przed podjęciem przez spadkobiercę lub spadkobierców czynności związanych z uzyskaniem informacji o zgromadzonych przez zmarłego środkach pieniężnych w bankach lub w tzw. SKOK-ach należy posiadać tytuł prawny poświadczający nabycie prawa do zgromadzonych tam finansów. Takim tytułem jest prawomocne postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku albo zarejestrowane notarialne poświadczenie dziedziczenia.

Wiza to pisemny dokument zezwalający przekroczenie granicy państwa ją wydającego lub na pobyt w tym państwie przez cudzoziemca. Wiza wydawana jest przez przedstawicielstwo dyplomatyczne lub konsulat państwa wydającego wizę. Postacie wizy są rozmaite. Może ona stanowić stempel w paszporcie lub mieć postać naklejki lub wpisu w dokumencie.

Procedura wyrobienia dokumentu Paszportu nie jest skomplikowana i nie stanowi proceduralnego problemu. W pierwszej kolejności należy pobrać druk wniosku, który można złożyć na terenie całego kraju w dowolnym organie paszportowym lub w konsulacie RP za granicą. W województwie wielkopolskim funkcjonuje kilka lokalizacji (link do placówek przyjmujących wnioski: https://www.poznan.uw.gov.pl/punkty-obslugi-klienta-w-wojewodztwie-wielkopolskim).

Wniosek składamy wyłącznie na oryginalnym druku. Wymóg ten spowodowany jest koniecznością zachowania odpowiednich parametrów technicznych. Dokumenty należy składać osobiście.

Ze względu na możliwość sprzeczności interesów, Kodeks rodzinny i opiekuńczy wyłącza przedstawicielstwo rodziców w dwóch wypadkach:

1) przy czynnościach prawnych między dziećmi pozostającymi pod ich władzą rodzicielską oraz
2) przy czynnościach prawnych między dzieckiem a jednym z rodziców lub jego małżonkiem, chyba że czynność prawna polega na bezpłatnym przysporzeniu na rzecz dziecka albo że dotyczy należnych dziecku od drugiego z rodziców środków utrzymania i wychowania.

W każdym z powołanych wyżej przypadków sąd opiekuńczy ustanawia kuratora do reprezentowania małoletniego.
Ponadto konieczność ustanowienia kuratora może też wynikać z ograniczenia władzy rodzicielskiej dotyczącego zarządu majątkiem małoletniego sprawowanego przez rodziców - sąd opiekuńczy powierza zarząd majątkiem małoletniego ustanowionemu w tym celu kuratorowi.

W ramach władzy rodzicielskiej rodzice zarządzają majątkiem dziecka. Przez majątek dziecka podlegający zarządowi rodziców należy rozumieć aktywa, jak też pasywa. Rodzice są obowiązani sprawować zarząd majątkiem dziecka z należytą starannością, która obejmuje takie postępowanie, które prowadzi do zachowania majątku dziecka w stanie niepogorszonym. Powinna ona zatem być realizowana w dobrej wierze dla dobra małoletniego. Zarząd majątkiem dziecka oznacza wszelkie czynności – tak faktyczne, jak i prawne, w tym materialne lub procesowe, dotyczące poszczególnych składników majątku dziecka.

Istotne jest rozróżnienie czynności zwykłego zarządu majątkiem dziecka a czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu, gdyż do dokonania tej drugiej kategorii czynności konieczne jest uzyskanie przez rodziców zgody sądu opiekuńczego.

Rodzice są umocowani do dokonywania czynności prawnych w imieniu dziecka (przedstawicielstwo ustawowe). Warunkiem przedstawicielstwa ustawowego rodziców jest przysługiwanie im władzy rodzicielskiej. W wypadku powierzenia wykonywania władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, drugi z rodziców nie jest przedstawicielem ustawowym dziecka. Reprezentacja dziecka przez rodziców obejmuje przede wszystkim czynności z zakresu zarządu majątkiem dziecka, ale może dotyczyć także aktów wchodzących w zakres pieczy nad osobą dziecka, jak np. udzielenie zezwolenia na zabieg operacyjny czy na pobranie krwi.
Rodzice mogą działać jako przedstawiciele ustawowi swojego dziecka przy dokonywaniu czynności prawnych, czynności procesowych i czynności przed organami państwowymi.

Każde z rodziców może działać samodzielnie jako przedstawiciel ustawowy dziecka. Zasada samodzielnej reprezentacji nie ma jednak zastosowania w przypadku istotnych spraw dziecka, jeżeli jedno z rodziców zgłosiło sprzeciw - o istotnych sprawach dziecka rodzice rozstrzygają wspólnie.

Rodzice wykonują władzę rodzicielską, która polega na:

1) wykonywaniu pieczy nad dzieckiem,
2) zarządzaniu majątkiem dziecka,
3) reprezentowaniu dziecka.

Wykonując władze rodzicielską rodzice muszą przestrzegać zasady dobra dziecka. Zatem rodzice powinni sprawować władzę rodzicielską w taki sposób, aby wszystkie ich poczynania odpowiadały interesom dziecka, były zgodne z dobrem dziecka. Interes dziecka należy oceniać według obiektywnych kryteriów, przyjętych jako reguły prawidłowego postępowanie w społeczeństwie, z uwzględnieniem wieku dziecka, jego stanu zdrowia, uzdolnień i środowiska, w którym się wychowuje.

Zasiłek pielęgnacyjny zalicza się do tzw. świadczeń opiekuńczych, o których mowa w art. 16 – 17 ustawy o świadczeniach rodzinnych z dnia 28 listopada 2003r. (Dz. U. tj. z 2020r. poz. 111). Świadczenie to ma na celu rekompensatę kosztów wynikających z konieczności zapewnienia osobie niepełnosprawnej opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.

Kto może ubiegać się o zasiłek? Należy wymienić następujące grupy osób:

1. niepełnosprawne dziecko,
2. osoba niepełnosprawna w wieku powyżej 16. roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,
3. osoba niepełnosprawna, w wieku powyżej 16. roku życia legitymująca się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia 21. roku życia,
4. osoba, która ukończyła 75 lat.