Blog

Prokurator w celu ochrony dobra dziecka lub interesu społecznego może wytoczyć powództwo o ustalenie ojcostwa, zaprzeczenie ojcostwa, czy ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa. W przypadku śmierci dziecka małoletniego, prokurator może wytoczyć wyłącznie powództwo o zaprzeczenie ojcostwa i ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa, ale tylko do dnia, w którym dziecko osiągnęłoby pełnoletność. W przypadku śmierci dziecka pełnoletniego, prokurator nie ma kompetencji do wytoczenia powództwa ani o zaprzeczenie ojcostwa, ani o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa.

Art. 64 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowi, że jeżeli mąż matki został ubezwłasnowolniony całkowicie z powodu choroby psychicznej lub innych zaburzeń psychicznych, na które zapadł po dowiedzeniu się, że dziecko od niego nie pochodzi, ale przed upływem roku od uzyskania tej wiadomości, powództwo o zaprzeczenie ojcostwa może wytoczyć jego przedstawiciel ustawowy (opiekun) w nowym terminie – roku od ustanowienia przedstawiciela ustawowego, ewentualnie roku od dowiedzenia się przez niego, że dziecko nie pochodzi od męża matki.

Przez dzień ustanowienia przedstawiciela ustawowego należy rozumieć dzień ogłoszenia na rozprawie postanowienia o ustanowieniu opiekuna albo dzień doręczenia opiekunowi postanowienia.

Postępowania sądowe w sprawach ze stosunków między rodzicami i dziećmi tj. dotyczących kwestii ustalenia lub zaprzeczenia pochodzenia dziecka, o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa oraz o rozwiązanie przysposobienia odbywają się trybie tzw. postępowania odrębnego.

Kodeks rodzinny i opiekuńczy (K.r.o.) określa kilka sposobów ustalenia ojcostwa dziecka:

1. Domniemanie, że ojcem dziecka jest mąż jego matki
2. Obalenie domniemania, że ojcem dziecka jest mąż matki dziecka
3. Uznanie ojcostwa
4. Ustalenie uznania dziecka za bezskuteczne
5. Ustalenie ojcostwa przez sąd

W dalszej części postu zostaną omówione wszystkie wymienione powyżej instytucje prawne.

Konieczność skorzystania ze środka prawnego w postaci zaprzeczenia macierzyństwa zdarza się w praktyce bardzo rzadko. Z oczywistych względów o wiele bardziej znana jest instytucja zaprzeczenia ojcostwa. Ustawodawca przewidział w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym regulację w zakresie kwestionowania okoliczności odnośnie tego kto jest ojcem dziecka oraz tego kto jest jego matką. Najczęściej potrzeba sięgnięcia po ten środek prawny powstaje w przypadku gdy osoby niebędące biologicznymi rodzicami dziecka zgłaszają je w urzędzie stanu cywilnego jako dziecko własne. W przypadku zaprzeczenia macierzyństwa przesłanką do skorzystania z tego instrumentu prawnego jest fakt, iż w akcie urodzenia dziecka jest wpisana jako matka kobieta, która dziecka nie urodziła.

Samorząd Zawodowy Radców Prawnych powołany został ustawą z dnia 6 lipca 1982 r. o radca prawnych (Dz.U. 1982 nr. 19 poz. 145 z późn.zm.) dalej: „Ustawa”. Radcowie prawni zorganizowani są na zasadach samorządu zawodowego, zwanego dalej: „samorządem”. Przynależność radców prawnych i aplikantów radcowskich do samorządu jest obowiązkowa. Jednostkami organizacyjnymi samorządu posiadającymi osobowość prawną są okręgowe izby radców prawnych i Krajowa Izba Radców Prawnych.

Adwokatura zorganizowania jest na zasadach samorządu zawodowego. Powołana została ustawą Prawo o adwokaturze z dnia 26 maja 1982 r (Dz.U. 1982 nr. 16 poz. 124 z późn.zm.) dalej: „Ustawa” Tytuł zawodowy „Adwokat” podlega ochronie prawnej. Adwokaturę stanowi ogół adwokatów i aplikantów adwokackich.

Instytucja Rzecznika Praw Dziecka (dalej „Rzecznik”) powołana została Ustawą z dnia 6 stycznia 2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka (Dz. U. z 2000r., nr 6 poz. 69 z późn. zm.). Nadrzędną rolą Rzecznika Praw Dziecka jest ochrona dziecka. Stoi na straży jego praw, które określone są w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Konwencji o prawach dziecka i innych przepisach z poszanowaniem odpowiedzialności, praw i obowiązków rodziców. Rzecznik musi mieć świadomość, że naturalnym środowiskiem dziecka jest rodzina.

Instytucja Rzecznika Praw Obywatelskich (dalej „Rzecznik”) powołana została Ustawą z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (Dz. U. z 2020r., poz. 627). Pierwszym Rzecznikiem Praw Obywatelskich w Polsce, była powołana w późniejszym okresie na stanowisko sędziego Sądu Najwyższego prof. Ewa Łętowska. Rzecznika powołuje się za zgodą Senatu. Wniosek o jego powołanie składa albo Marszałek Sejmu lub grupa 35 posłów.

Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest centralnym organem administracji rządowej właściwym w sprawach ochrony konkurencji i konsumentów. 
Prezesa powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów.