Bywają sytuacje, kiedy jeden z rodziców nie może wykonywać władzy rodzicielskiej. Władza rodzicielska nie może przysługiwać w wypadku:
1) śmierci rodzica,
2) braku pełnej zdolności do czynności prawnych rodzica (z powodu wieku lub ubezwłasnowolnienia),
3) pozbawienia lub zawieszenia władzy rodzicielskiej.
Gdy zajdzie jedna z wyżej wymienionych przyczyn w stosunku do jednego z rodziców, pełnia władzy rodzicielskiej będzie przysługiwała drugiemu z rodziców. Brak pełnej zdolności do czynności prawnych może wynikać z nieosiągnięcia przez rodzica pełnoletności lub wydania przez sąd postanowienia o ubezwłasnowolnieniu częściowym lub całkowitym.
Pozbawienie władzy rodzicielskiej może nastąpić, jeżeli nie może być ona wykonywana z powodu trwałej przeszkody albo jeżeli rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swe obowiązki względem dziecka. Za trwałą przeszkodę może zostać uznane: zaginięcie rodzica, jego wyjazd na stałe za granicę, umieszczenie rodzica w zakładzie karnym w celu odbycia kary długoterminowej, umieszczenie rodzica z powodu nieuleczalnej choroby w odpowiednim zakładzie leczniczym. Nadużywania władzy rodzicielskiej lub zaniedbanie w wykonywaniu to np.: nałóg pijaństwa rodziców, ich rozwiązły tryb życia, uprawianie procederu przestępczego, uchylanie się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, nadmierne karcenie dziecka, wykorzystywanie dziecka do czynów nierządnych (w tym nakłanianie go do uprawiania prostytucji), zmuszanie dziecka do nadmiernej pracy w domu, jak i do pracy zarobkowej, nakłanianie dziecka do procederu przestępczego.
Z kolei zawieszenie władzy następuję w przypadku wystąpienia przemijającej przeszkody w wykonywaniu władzy rodzicielskiej. Przyczyną zawieszenia władzy rodzicielskiej może być np. wyjazd rodziców na dłuższy pobyt za granicę, choroba, odbywanie kary pozbawienia wolności.
Jeżeli żadnemu z rodziców nie przysługuje władza rodzicielska albo jeżeli rodzice są nieznani, ustanawia się dla dziecka opiekę. Opiekuna wyznacza sąd opiekuńczy.